Archimedia - A Bimonthly Newsletter Published by Bekir Kemal Ataman

ArchiMedia logo
Mektup No: 18 | Mayis 1996


Merhaba,

Dogrusu uzun süren bir kisin ardindan ilkbahari görebilmek insana büyük bir yasama sevinci veriyor. Bir de buna bayram tatilinin rehavetini eklerseniz çalismak için insani motive edecek bir sey kalmiyor geriye.

Herhalde girizgâhdan anlamissinizdir. Ilkbahar, tatil, çiçek, böcek numaralariyla Archimedia'nin mayis sayisinin gecikmis oldugunu çaktirmamaya ugrasiyoruz. Ama bizim bu konudaki ünümüzü bilen kurt okuyucular durumu hemen anladilar elbet. Neyse biz yine de devam edelim. Kuuus seeesleerii, ovalaaraa...

Seyh Bekir Kemal'in elinden hirka giydigimizden beri, çikan üçüncü Archimedia bu. Ve bu üç sayida da hep ayni feryadi dile getirdik: Lütfen bize katilin, yazin, görüslerinizi iletin. Çünkü sizlerden destek ve geri bildirim alamazsak, hem yaptigimiz isin etkinligini ölçemeyiz, hem de genel olarak zaman darligi yüzünden istedigimiz ve istediginiz nitelikte bir Archimedia sunamayiz sizlere.

Tabii bunun için oturup adamakilli kendimizi elestirecegiz önce. Bugüne kadar ne yaptik, ne yapmadik? Genel görüsümüz Archimedia'nin gerek içerik ve gerekse format bakimindan yenilenmesinden yana. Bunun için beyin firtinasi seanslari düzenlemeyi düsünüyoruz. Tabii ki sizlerden gelecek fikirlere de ihtiyacimiz var. Simdiden ilginç fikirler çikmaya basladi aslinda.

Simdilik durum bundan ibaret. Evet, nerede kalmistik? Ne diyordu Orhan Veli "Güzel Havalar" adli siirinde: Beni bu güzel havalar mahvetti,/Böyle havada istifa ettim/Evkaftaki memuriyetimden./Tütüne böyle havada alistim,/Böyle havada âsik oldum;/Eve ekmekle tuz götürmeyi/Böyle havalarda unuttum;/Siir yazma hastaligim/Hep böyle havalarda nüksetti;/Beni bu güzel havalar mahvetti.

Saygilarimizla,
Aykut Üstün-Güzide Kolukisa


Tanitim Tanitim Tanitim Tanitim Tanitim Tanitim Tanitim

Özel Sektör

Aygaz Anonim Sirketi: 15 Aralik 1961 tarihinde Gazsan-Likid Gaz Ticaret ve Sanayi A.S. ünvani ile kurulan sirketin kuruculari arasinda, Vehbi Koç, Hulki Alisbah ve Muhterem Kolay bulunmaktaydi. Bu sirket gerek tüp imalatini, gerekse dolum ve dagitim isini yapacakti.

Sirketin sermayesi 20.2.1962 günlü Genel Kurul Toplantisi ile 4.000.000, TL'ye arttirildi. Bu arada yabanci sermaye komitesine yapilan basvuruyu komite, gaz dolum ve dagitiminin ticari nitelik tasimasi ve yabanci sermayeye ihtiyaç göstermemesi nedeni ile kabul etmedi. Bu durumda zorunlu olarak Gazsan Sirketini Ticari ve Sinai olarak ikiye bölmek gerekti.

Sinai kisim için GAZAL Gaz Aletleri Anonim Sirketi adi ile ve 2.500.000, TL sermaye ile ayri bir sirket kuruldu. Bu sirketin kurulmasindan sonra Gazsan Likid Gaz Ticaret ve Sanayi Anonim Sirketinin ünvani 4.3.1963 günlü Genel Kurul Karari ile Aygaz Anonim Sirketi'ne çevrildi.

Sirketin kurulusunda kayda deger bir özellik Vehbi Koç'un sirket sermayesinin %10'u oraninda -isçiler dahil- bütün personele hisse vermeyi kabul etmis olmasidir. Bunun için bir sirküler yapilmis, topluluk tarafindan büyük ilgi ile karsilanmis, ve ayrilan 400.000,-TL'nin üstünde bir talep olusmustur.

Günümüzde ise Aygaz, LPG sektöründeki lider konumunu korumaktadir. Toplam dolum kapasitesi yillik 875.000 ton ve yillik depolama kapasitesi 86.099 m3 olan oniki dolum tesisi ile denizden likid petrol gazi tasimaciligi yapan toplam 5500 ton kapasiteli üç deniz tankeri bulunan Aygaz Anonim Sirketi ayrica kimyasal madde disalim, depolama ve pazarlama alanlarinda da söz sahibidir.

Aygaz'da Evrak Yönetimi Çalismalari: Aygaz'da 1993 yilinin ortalarindan itibaren baslatilan evrak yönetimi ve arsiv çalismalari ile kisa vadede sürekli artan evrak hacminin kontrol altina alinmasi hedeflenmistir.

Güncel kullanim asamasindaki belgelerin kontrolü için hazirlanan dosyalama plani ve gelen/giden evrakin bilgisayara kaydedilmesi çalismalarin ilk bölümünü olusturmustur.

Ikinci asamada ise evrak envanteri ve saklama planlarinin hazirlanmasiyla gereksiz evrak ve malzemenin ayiklanip imha edilerek pahali büro alanlarindan yer kazanimi hedeflenmistir. Öncelikle fonksiyonlari geregi büyük miktarda evrak üreten Muhasebe, Satislar ve Personel Müdürlükleri'nin envanteri hazirlanarak saklama planlari olusturulmustur. Istanbul Ambarli'da bulunan Aygaz'a ait dolum tesisindeki arsiv deposunun yeniden düzenlenmesi ve sistematik imha islemleri neticesinde sirketin Zincirlikuyu'daki merkez binasinda bulunan arsiv depo alani minimize edilerek büyük miktarlarda yer tasarrufu saglanmistir.

Çalismalarin bundan sonraki bölümünde ise Aygaz'in ülke çapina yayilmis oniki dolum tesisi ile bölge satis müdürlüklerinin de malzemesini kapsayacak bir merkezi depo olusturulmasi hedeflenmektedir. Ayrica elektronik ortamdaki belgelerin yönetimi ve depolanmasi konusu da orta vadeli hedefler arasindadir.

Adres: Aygaz Anonim Sirketi,
Büyükdere Cad. No:145/1. 80300 Zincirlikuyu-Istanbul. Tel: (212) 274-3000

Tarihi Arsivler

Archimedia'nin bu sayisi için Marmara Üniversitesi Arsivcilik Bölümü Ögretim Üyelerinden Sn. Doç. Dr. Idris BOSTAN ile, yönetmekte oldugu bölüm bitirme tezleri konusunda görüstük. Yürütülmekte olan çalisma, "Ruûs Defterlerine Göre Saliyâneli Eyaletler" adini tasimakta.

Üç seneden bu yana Basbakanlik Osmanli Arsivi'nde yürütülen çalisma, konu ile ilgili arsiv defter ve belgelerinin tarama islemi bitirilene dek sürecek.

Çalismanin içerigini su sekilde özetlemek mümkün: Osmanli Eyaletleri bilindigi gibi "hasli" ve "saliyâneli" olmak üzere iki ayri sistemle yönetiliyordu. Hasli eyaletlerde, timarin uygulanmasi nedeniyle idarî yapi ve yönetim açisindan farkliliklar mevcuttu. Topragin tasarruf biçimi, eyaletlerin yönetimini etkilemekteydi. Bu eyaletlerin teskilatini tesbit etmek için "Tahrir Defterleri" kullanilmaktaydi. Bu kayitlar, timara dayali eyaletlerin teskilat yapisini en ayrintili sekilde içeren kaynaklardir.

Saliyâneli eyaletlerde ise durum oldukça farklidir. Timar Sistemi uygulanmadigi için, timar maksatli tahrir defterleri yoktur. Osmanli Eyaletleri içinde Bagdad (kismen), Basra, Lahsa, Yemen, Habes, Misir, Cezayir, Tunus ve Trablusgarb gibi eyaletlerin gelir/giderleri beylerbeylerine terkedilmis, gelir fazlalarinin merkeze gönderilmesi istenmistir. Bu eyaletlerin teskilati ise "Mühimme Defterleri"nin yanisira, ya eyaletlere ait muhasebe defterlerinden veya eyaletlerdeki yönetim kadrolarina merkezden yapilan tayin ve verilen terakkilerin kaydedildigi ruûs defterlerinden ögrenilebilecektir. Bu amaçla, ruûs defterleri taranmak suretiyle, bu eyaletlere ait bilgiler ögrenciler tarafindan mezuniyet tezi olarak hazirlanmaktadir. Defterlerden fislere aktarilan bilgiler, eyalet basliklari altinda kronolojik olarak tasnif edilmekte ve basit transkripsiyon ile yazilmaktadir.

Bu çalismalar ile ulasilmak istenen sonuç, ruûs defterlerinden elde edilen neticelerle, daha önce eyaletlerin yapisi hakkinda bize bilgi veren bazi tevcih defterlerindeki Ayn Ali, Sofyali Ali Çavus ve benzeri risâlelerdeki eyalet listelerini karsilastirabilmek ve muhtemelen pek çok ayrintinin yer aldigi ruûs defterlerindeki bilgiler isiginda, saliyâneli eyaletler için mümkün olursa teskilat yapisini yeniden belirlemeye çalismaktir. Ayrica bu eyaletlerin yer aldigi bölgeler hakkinda arastirma yapacaklar için tezlerde görülmesi gereken bilgiler bulunmaktadir.

Son olarak, bu çalismanin yayinlanmak amaciyla yapilmadigini; belki uzun vadede bu tür arastirmalarin tamamlanmasiyla bazi sonuçlara gidilebilecegini belirtmek isteriz. Yapilan çalismalar, simdilik malzemenin tesbiti ve biraraya getirilmesiyle sinirlidir.

Edine Süleymanoglu


Yayinlar Yayinlar Yayinlar Yayinlar Yayinlar Yayinlar

Murat Çelik


Haberler Haberler Haberler Haberler Haberler Haberler

Sergi

Fotograsarla Vehbi KOÇ Sergisi: 25 Subat 1996 tarihinde kaybettigimiz Türk Sanayisi'nin en önemli ismi Vehbi Koç'u anmak için, kurucusu oldugu ve vefatina dek Idare Meclisi Baskani olarak görev yaptigi Aygaz Anonim Sirketi'nde bir fotograf sergisi düzenlendi.

27 Mart 1996 günü Aygaz Anonim Sirketi'nin 35. Ortaklar Genel Kurul Toplantisi'nda açilan sergi, toplantiya istirak eden hisse sahipleri ve ziyaretçiler tarafindan izlendi. Aygaz Anonim Sirketi'nin kurum arsivinden ve yöneticilerin özel koleksiyonlarindan derlenen fotograsar, bir süre de Aygaz A.S. çalisanlari ve ayni binada yerlesik sirketlerin personelinin izlemesi için sergilendi.

Seminer

DocsOpen Belge Yönetim Sistemleri Seminer ve Uygulamasi: Ekspa A.S. tarafindan 18-19 Nisan 1996 tarihlerinde Istanbul Bosphorus-Swissôtel'de düzenlenen seminer ve uygulamalar ile ABD orijinli PcDocs firmasinin ürünü olan "DocsOpen" elektronik belge yönetim yazilimi tanitildi. Kurulusun mevcut SQL veritabanlari ile çalisabilen DocsOpen; Windows, DOS ve Macintosh kullanicilarinin SQL veritabanlarini paylasabilmelerine olanak sagliyor. Arastirma ve getirim özellikleriyle kullanicilarin ag üzerinde istedikleri doküman ve dosyaya ulasmalari mümkün oluyor. Ayrica yazilim, organizasyonun yapisi ve gereksinimlerine göre kustomize edilebiliyor.

Üniversiteler

Hazel E. Heughan Egitim Vakfi Bursu: Archimedia editörlerinden ve Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arsivcilik Bölümü Yüksek Lisans ögrencisi Güzide Kolukisa, Hazel E. Heughan Egitim Vakfi'nin sagladigi burs ile iki ayligina Edinburgh'a gitti.

Bir aylik dil kursunun ardindan bir ay süreyle Scottish Record Office'de, Fransa'dan gelecek bir diger stajyer ile çalisacak olan Güzide, onbes gün Iskoç Arsivleri'nin muhtelif departmanlarinda, onbes gün de kendi ilgi alani olan elektronik görüntü isleme ve elektronik arsivleme konularinda çalismalar yapacak.

Kamu Kuruluslari

SEKA, tarihini yazdiriyor: SEKA, tarihinin yazdirilmasi için, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfi ile anlasma yapti. Tarih Vakfi, SEKA Mehmet Ali Kâgitçi Kitapligi ve Müzesi ile kurumun arsivlerinden yararlanacak. Yöneticiligini ODTÜ Tarih Bölümü'nden Prof. Dr. Uygur Kocabasoglu'nun üstlendigi bu projede, Aydan Bulutgil, Nesim Seker, Evrim Binbas ve Fahrettin Çiloglu yer aliyorlar. Çalisma Kasim 1996'da tamamlanacak. SEKA Tarihi su ana basliklardan olusacak:

  1. Kaynaklar ve Yöntem,
  2. Yazi Malzemelerinin ve Kâgidin Evrimi,
  3. Türklerde ve Osmanlilarda Kâgit,
  4. Cumhuriyet Türkiye'sinde Kâgit,
  5. Izmit Kâgit Fabrikasi'nin Kurulusu,
  6. SEKA'nin Kurulusu,
  7. Planli Dönemde SEKA,
  8. SEKA'nin Günümüzdeki Durumu,
  9. Ülke ve Yörenin Hayatinda SEKA,
  10. Özet, Sonuç ve Degerlendirme

    Elektronik Arsivler

    Takasbank'ta faks ve arsiv otomasyonu: Finans sektöründe özel bir rol üstlenen Takasbank, disaridan gelen ve disariya gönderilen faks mesajlari ile kurulusa kâgit ortamda gelen belgelerin arsivlenmesi ve elektronik ortamda dolasimi için FaxNET ve Watermark doküman arsiv sistemini kullanmaya basladi.

    1995 yilinin Aralik ayinda baslatilan proje, 1996 Ocak ayinda tamamlandi. Sistemde alti adet MicroFax karti, iki faks hizmet birimi üzerinde çalisiyor ve gelen/ giden faks mesajlarini otomatik olarak Watermark doküman arsiv hizmet birimine aktariyor. Alici tanitimi ve hat yönlendirme metodlariyla otomatik olarak dagitilan mesajlarin yanisira, alicisi otomatik olarak saptanamayan mesajlar, Haberlesme Müdürlügü tarafindan ilgili kullanicilara otomatik olarak yönlendiriliyor. FaxNET ve Watermark arasindaki baglanti, her iki ürünün Türkiye distribütörü olan Kets Ltd. tarafindan gelistirilen "Kets Faks Yönlendiricisi" ile saglanmis. Elektronik dolasim için ise kurulusta standart olan Microsoft Mail kullaniliyor.

    Elektronik arsiv sisteminde belgeler, sanal dizin ve belge kademelerinde erisim yetkilendirilmesi ile korunuyor. Kullanilan sistem yazilimlari, FaxNET (50 kullanici), Watermark Image Server, Watermark Client Pack, MS-NT 3.51, MS-SQL ve MS-Mail'den olusuyor. Kullanici istasyonlari tipik olarak i486DX2/66, 8 MB RAM, 300 MB HDD konfigürasyonlu. Ayni zamanda master domain controller olan Compaq Server p-120, 64 MB RAM, 4 GB disk sistemi içeriyor.

    Kara Kuvvetleri Komutanligi Belge Arsivleme Sistemi: Kara Kuvvetleri Komutanligi Tayin Dairesi, optik jukebox sistemi ile belge arsivleme sistemini uygulamaya basladi. 33 GB kapasiteli Plasmon Phase-Change teknolojisine sahip sistem, Docuware 3.1 yazilimi ile desteklenmekte.

    Nüfus kayitlari elektronik ortama aktariliyor: Içisleri Bakanligi, Nüfus ve Vatandaslik Isleri Genel Müdürlügü tarafindan yürütülen proje ile Türkiye'nin nüfus kayitlarinin bilgisayara aktarilmasi amaçlanmakta.

    1996 bütçesinden pay ayrilmasi ile yeniden baslanan proje, MERNIS (Merkezi Nüfus Idaresi Sistemi) adini tasimakta. Sag ve ölü toplam 110.000.000 nüfus kaydinin bilgisayar ortamina aktarilarak, takip edilmesi amaçlanmakta. Bugüne dek 75.000.000 nüfus kaydi girisinin yapildigi projede çalismalar halen devam ediyor.


    Go to ArchiMedia Main Page

    In Curriculum Vitae, Go to page: Introduction | Contact | Education | Employment | Projects | Books | Articles | Papers | Interests | MWArticles | Hobbies | Miscellaneous | Photos

    In Narratus Vitae, Go to page: Introduction | Archives | Records Management | Business Management | Computers | Research | Publishing | Teaching | History | Public Relations | Medicine | Hobbies | Disaster Preparedness |