Merhaba,
Dogrusu geçen sayinin ardindan fazla sayida elestiri almayi bekliyorduk. Neresinden bakarsaniz bakin, Archimedia'nin her sayfasinda çok sayida hata vardi. Tabii ki bu konuda Güzide'nin hiç bir suçu yoktu ve tüm kabahat dizgileri ve sayfa düzenini yapan (!) bendenize aitti.
Elbette ki bu duruma bir mazeret aramiyorum. Ama Archimedia'nin sorumlulugu bize geçtikten sonra, gerek bir önceki sayinin ve gerekse bu sayinin hazirlanisi sirasinda vuku bulan olaylar, zamanlama açisindan, zaten eli ayagina dolasmis olan bizlere gereken dersi veriyordu: "Isinizi son güne birakmayin!.." Tabii yine de talihsizlikten sözetmeden geçemeyecegim: Geçen sayinin çikmasina birkaç gün kala büromu su basinca, tüm islerimi ertelemek zorunda kaldim. Talihsizlik, temel olarak su baskininda degil, büromun üçüncü katta olmasindan ileri gelmekteydi. Kalorifer tesisatindaki küçük bir sizinti, teknisyenlerin aninda (!) müdahalesiyle bir anda afete dönüsünce, birkaç dakika içerisinde durum, itfaiye ekiplerinin müdahalesini gerektirir hale gelmisti. Maalesef bu durumlar için bir "disaster recovery plan" yapmamistim ve böylece bu konuda da engin tecrübe sahibi oldum.
Bu sayinin hazirlanmasi sirasinda da büromu sirket içerisinde bir baska yere tasidigim için ufak tefek aksakliklar olmadi degil. Meger ne kadar da daginikmisim. O anda tek korktugum sey; genel müdürün birkaç yönetim kurulu üyesi ile birlikte büroma girip; "Beyler, size sirketimizin arsivcisini takdim ediyorum. Kendisi yürüttügü projeler ile, arsivimizi düzenleyecektir." demesi oldu.
Son olarak geçtigimiz sayida yaptigimiz çagriyi yineliyoruz: Lütfen bize yazin, telefon edin, faks, e-mail gönderin, yolda karsilasirsak omuz atin. Kisacasi tepkilerinizi, görüslerinizi, tecrübelerinizi bizimle paylasin ki, yeni seyler ögrenebilelim. Çünkü Archimedia'nin en temel amaci bu. Bizlerin en büyük sorunu zaman darligi. Bu yüzden sizlerden gelecek destekten yoksun kalirsak, her sayida kendimizle ilgili olaylari yazariz. Hatta bir süre sonra dergiyi yalnizca kendimiz için hazirlar ve sadece kendimize yollariz. Yok canim, daha neler... Saka tabii ki.
Saygilarimizla,
Aykut Üstün-Güzide Kolukisa
Istanbul Arastirmalari Merkezi: Istanbul Arastirmalari Merkezi, Istanbul Büyüksehir Belediyesi Kültür Dairesi Baskanligi'nin katkilariyla, Prof.Dr. Ahmet Tabakoglu ve Doç.Dr. Ahmet Kala'nin öncülügünde olusturuldu. Ocak 1995'te faaliyetlerine baslayan merkez, halen Istanbul'la ilgili dört önemli proje üzerinde çalismalar yapmaktadir. Merkez'de çalisan arastirmacilar, Osmanlica'yi bilen ve arsiv belgelerini en iyi derecede analiz edebilen teknik elemanlarla, kendi sahalarinda ve Istanbul üzerinde uzman akademisyelerden olusmaktadir.
Baskanligini Doç.Dr. Ahmet Kala'nin üstlendigi Merkez'in Ilmî Arastirma Heyeti Baskanligi'ni ise Prof.Dr. Ahmet Tabakoglu yürütmektedir. Akademik kariyere sahip otuz civarinda arastirmaci ve arsiv uzmaninin görev yaptigi Istanbul Arastirmalari Merkezi'nde, ögretim elemanlarinin yanisira sahalarinda otorite olan emekli profesörler de yer almaktadir. Kisa bir süre sonra "Belgelerle Istanbul" adiyla bir periyodik yayina baslanmasi planlanmaktadir.
Halen üzerinde çalisilan ve dört yilda tamamlanmasi planlanan projelerin ilki "Istanbul'un sosyal, kültürel, iktisadî ve idarî hayati" adini tasiyor. Fetihten itibaren üç ayri dönemde ele alinacak bu çalisma, her dönem için dört cilt olmak üzere toplam oniki ciltten olusacak. "Istanbul Esnaf Tarihi", "Istanbul Ticaret Tarihi", "Istanbul ve Marmara Bölgesi Osmanli Sanayi ve Fabrikalari" adli eserler de dörder cilt olarak hedesenmistir. Proje tamamlandiginda toplam 23 ciltlik dev bir Istanbul Külliyâti ortaya çikmis olacaktir. Çalismalar sirasinda ayrica Istanbul'la ilgili bilgi-belge ve eserlerin toplanmasi çalismalari da sürdürülmektedir.
Bu eserlerin hazirlanmasinda, Basbakanlik Osmanli Arsivi, Ser'iyye Sicilleri, ISKI Arsivi, Atatürk Kitapligi vb. kurumlarda bulunan Istanbul'la ilgili belgelerin tespit edilmesi, transkripsiyonu, bilgisayara girilmesi tashihlerinin yapilmasi ve konularina göre yayina hazirlanmasi asamalari gerçeklesmektedir. Transkripsiyon metinleri merkezde arsivlenmektedir. Bu sekilde olusturulan arsiv kuruma özel bir arsiv olup, arastirmacilara açik degildir.
Adres: Balmumcu Yeni Gelin Sk. No:25 Besiktas/Istanbul
Tel: (212) 227-3390
Rifat Günalan
Belediyeler
Istanbul Büyüksehir Belediyesi Sehir Hifzisihha Enstitüsü Müdürlügü: Tüketici sagligi ve ekonomik çikarlarinin korunmasi, toplumun saglikli beslenmesi, gidalarin isleme, depolama ve pazarlama sirasindaki kayiplarinin önlenmesi ile ilgili sorumluluklar, 24/4/1930 tarihinde çikarilan 1593 sayili Umumî Hifzisihha Kanunu ile yerel idarelere verilmistir.
Istanbul'da halk sagligini ilgilendiren görevleri yerine getirmek üzere kurulan Enstitü'nün geçmisi Osmanli dönemine dek uzanmaktadir. Askerî Tibbiye yaninda kurulan Bakteriolojihâne-i Osmanî, Enstitü'nün temelini olusturmustur. Cumhuriyet döneminde kurum Ankara'ya tasinarak, Dr. Refik Saydam Hifzisihha Enstitüsü adini almistir. Istanbul'daki kurumun varligi bu sekilde sona erince, Istanbul Belediyesi'nce finanse edilen Belediye Kimyahanesi ile Belediye Bakteriolojihânesi bir süre müstakil çalistiktan sonra birlestirilerek, 1944 yilinda bugünkü Sehir Hifzisihha Enstitüsü kurulmustur.
Istanbul Büyüksehir Belediyesi Sehir Hifzisihha Enstitüsü, gida, su, kozmetik, temizlik vb. gibi üreticiden tüketiciye uzanan ham ve yari mamül maddeler üzerinde kimyasal, mikrobiyolojik analizler ve hava kirliligi ölçümleri ile ilgili denetleme islevlerini gerçeklestirmektedir.
Enstitü Arsivi, Yazi Isleri Müdürlügü'ne bagli bulunmaktadir. Arsivin yönetimi ayni müdürlükte görevli bir memur tarafindan gerçeklestirilmektedir. Güncelligini yitirmis arsiv malzemesi ayri bir depoda muhafaza edilmekte, güncel evrak ise ayri bir birimde bulunmaktadir. Arsiv malzemesi, personel sicil dosyalari, idarî evrak ve gerçeklestirilen denetimler sonucu olusan analiz raporlarindan olusmaktadir.
Saglik denetim raporlari içerikleri dolayisiyla, Istanbul'un toplum sagligi ile ilgili çalisma yapacak arastirmacilar için önemli bilgi kaynagi niteligindedir.
Adres: Atatürk Bulvari No: 16 Vefa-Istanbul
Tel: (212) 514-1645 (5 hat)
Ebru Için
Özel Sektör
Migros T.A.S.: 1925 yilinda Isviçre'de Gottlieb Dutweiler tarafindan kurulan Migros, 1953 yilinda Isviçre Hükümeti'nin, Zürih'teki Isviçre Migros Kooperatiseri Birligi'nin magazalarina benzer bir gida maddesi dagitim teskilati kurmasi yönündeki teklifi üzerine, Türkiye'de faaliyete geçmis; 500.000 TL semaye ve 45 seyyar arabasiyla 1955 yilinda faaliyete geçmistir. Sirket, 1975 yilinda Koç Grubuna katilmis ve Migros Türk A.S. adini almistir.
Ülke sathina yayilmis perakende satis magazalari dolayisiyla, yogun bir evrak trafigi olan kurulusun, Istanbul Bayrampasa'da bulunan arsiv depolarinin yönetiminden M.Ü. Arsivcilik Bölümü Mezunu iki bayan arsivci sorumludur. Burada daha çok muhasebe evrakinin muhafazasi ve düzenlenmesi islemleri gerçeklestirilmektedir. Tüm magazalardan bu depoya transfer edilen malzeme, kutulanarak, açik raf sistemiyle donatilmis bu depoda muhafaza edilmektedir.
Evrak trafiginin kontrol altina alinabilmesi için gerekli olan evrak envanteri ve saklama planlarinin hazirlanmasi çalismalarina baslanmistir.
Kütüphaneler
Laika Karabey Özel Nota Arsivi: Bildigimiz gibi Istanbul Büyüksehir Belediyesi Atatürk Kitapligi arsiv malzemesi bakimindan oldukça zengin bir kurum. Bu zenginligin sebeplerinden biri de kuruma yapilan bagislarin fazla olusu.
Bagislanan özel koleksiyonlardan birisi de Tanburî Laika Karabey'e ait. Karabey'in 1989 yilinda vefatini müteakkip, kizi Filiz Osuoglu tarafindan kütüphaneye bagislanan koleksiyon içerisinde notalar, fotograsar, defterler, kasetler, plaklar ve kitap gibi malzemeler bulunuyor.
1909 yilinda dogan Laika Karabey uzun yillar Istanbul Radyosu'nda tanbur sanatçisi ve koro sefi olarak görev yapmis bir kadin müzisyenimizdir. Musiki nazariyesi konusunda oldukça bilgili olan Karabey ayni zamanda 40'li yillarda yazi isleri müdürlügünü üstlendigi Musiki Mecmuasi ve bazi günlük gazetelerde musiki elestirmenligi de yapmistir. 1948 yilinda Hüseyin Sadettin Arel'le birlikte Ileri Türk Musikisi Dernegi'ni kuran Karabey, burada teori, solfej ve nota dersleri vermistir.
ITÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuari'nin kurulusunda da önemli rol oynayan Karabey'in çok sayida saz eseri besteleri bulunuyor.
Koleksiyonda Laika Karabey'e hediye edilen el yazisi notalar, kendisinin Istanbul ve Ankara Radyosu'nda çalisirken sahip oldugu notalar, müzik defterleri, musiki mecmualari, aile fotograsari ve müzik kitaplari da mevcut.
Marmara Üniversitesi Arsivcilik Bölümü mezunlarindan Ayhan Uçar, Mehmet Mazak ve Ayhan Gökalp tarafindan yürütülen tasnif ve düzenleme çalismalarinin 1,5-2 sene sürecegi tahmin ediliyor.
Özel Arsivler
Naki Turan Tekinsav Arsivi: Tekinsav, sinema camiasinin yakindan tanidigi bir isim. Alti yasindan 68 yasindaki ölümüne degin topladigi; çogunlugu Türk ve dünya sinemasi ile ilgili yerli ve yabanci yayinlar, sinema afisleri, fotograsar, belgeler, 8 mm. setlerde çekilmis filmler ve sinema ilgili birçok malzemeden olusan koleksiyon bir kaç depo dolduracak kadar fazla.
Iste bu noktada Sine-Sen (Türkiye Sinema Emekçileri Sendikasi), Tekinsav'in bu hazinesini bir arsiv ve arastirma merkezi haline getiriyor.
Sine-Sen bu girisimi için Beyoglu'nda bir daire kiraladi ve tasnif çalismalarini baslatti. Daha genis bir mekânda ve bilgisayar destegi ile sinemaseverlere ve arastirmacilara hizmet verilebilmesi için çalismalar yapiliyor.
Türkiye'nin en kapsamli sinema arsivlerinden biri olmaya aday olan bu girisim, yeni katilimlar, ilgi ve arastirmacilari bekliyor.
Adres: Sine-Sen Naki Turan Tekinsav Arsiv ve Arastirma Merkezi, Erol Dernek Sok. No: 10 Beyoglu-Istanbul
Sergi
IRCICA Fotograf Arsivi'nden Darülaceze Konulu Sergi: Islam Tarihi, Sanat ve Kültür Arastirma Merkezi (IRCICA) tarafindan Darülaceze'nin 100. kurulus yildönüne katki olarak, IRCICA fotograf arsivinden derlenen 100'e yakin tarihi fotografi içeren "Tarihi Fotograsar ile Darülaceze" adli sergi, 29 Subat 1996 günü Yildiz Sarayi Çit Kasri'nda açildi.
Adres: Yildiz Sarayi Çit Kasri Barbaros Bulvari, 80700 Besiktas/Istanbul
Tel: (212) 259-1742
Yapi Kredi Kültür Merkezi Sermet Çifter Kütüphanesi Bir Usta, Bir Dünya: Tezer Özlü Arsiv Sergisi: Edebiyat dünyamizin genç yasta yitirdigi en özgün yazarlardan biri olan Tezer Özlü, ölümünün onuncu yilinda Yapi Kredi Kültür Merkezi Sermet Çifter Kütüphanesi'nde düzenlenen arsiv sergisi ile aniliyor.
1943 yilinda dogan Özlü, ilk eseri "Eski Bahçe"yi 1963 yilindan beri dergilerde yayinlanan öykülerinden olusturmustu. 1978 yilinda yayinlanan bu eseri, "Çocuklugumun Soguk Geceleri" adli romani izledi. Almanca olarak kaleme aldigi "Bir Intiharin Izinde" 1983 yilinda Marburg Edebiyat Ödülü'nü kazandi ve ertesi yil "Yasamin Ucuna Yolculuk" adiyla Tezer Özlü tarafindan dilimize kazandirildi.
Tezer Özlü, 1 Mart-8 Nisan tarihleri arasinda birbirinden ilginç fotograsari, el yazilari, eskizleri, dosyalari, yolculuk biletleri, notlari kisisel esyalari ve özel düzenlenmis çalisma odasi ile Yapi Kredi Kültür Merkezi'ndeki arsiv sergisinde okurlari ile bulusacak.
Adres: Istiklâl Caddesi No: 285 Beyoglu 80050 Istanbul Tel: (212) 252-0115, 252-4700/260 Fax: 251-0704
Güzide Kolukisa
...Siber Arsiv Dünyasi... Siber Arsiv Dünyasi... Siber Arsiv Dünyasi...
Sizlere daha önce bilgisayar aglarindan, BBS'lerden ve Internet üzerindeki arsivcilikle ilgili 'listserv'lerden bahsetmistik. (bkz. Archimedia temmuz 1995 sayi: 13 ve eylül-kasim sayi 14-15)
Konuya yabanci olanlari bilgilendirmek için kisa hatirlatmalar yapmakta fayda görüyoruz: Eger bir bilgisayariniz, telefon hattiniz ve 'modem'iniz varsa (modülatör / demodülatör: telefon hatlari vasitasiyla veri aktarimini mümkün kilan; bilgisayarlar arasinda iletisimi saglayan cihaz) siz de oyunun içindesiniz demektir.
Bilgisayariniza yükleyeceginiz iletisim yazilimiyla yerel ve global bilgisayar aglarina erisebilir, birçok program ve dosyayi kendi bilgisayariniza aktarabilir ve mesleki konulardaki gelismeleri izleyip, çesitli ülkelerdeki meslektaslarinizla haberlesebilirsiniz. Bu konulardaki ayrintilari yukarida referansini verdigimiz Archimedia'larda bulabilirsiniz. Ayrica, talep ettikleri takdirde bu konuya ilgi duyan tüm meslektaslarimizla, simdiye degin edindigimiz bilgi ve tecrübelerimizi paylasmaya haziriz. Talepler fazla olursa gelecek sayilarda bu konuya daha fazla yer ayirmak da mümkün tabii ki.
Yine daha önceki sayilarimizda Young BBS'teki arsivcilik tartisma ve dosya alanlarindan ve buraya Internet üzerinden aktardigimiz 'listserv'lerden bahsetmistik. Bahsettigimiz 'mailing list'lerdeki mesajlar düzenli olarak Young BBS'teki "Arsivcilik" tartisma alanina aktariliyor. Bunlar:
Bunlarin disinda Archimedia'nin tüm sayilarini MS Word for Windows 2.0, Word for Macintosh ve text formatlarinda Young BBS'ten almak mümkün. Ayrica Bekir Kemal Ataman'in yayinlanmis makaleleri de Young BBS'in "Arsivcilik" dosya alanlarinda mevcut.
Listserv'lerdeki tartismalar:
Bahsettigimiz `listserv'lerde zaman zaman meslekî açidan oldukça ilginç konular ve tartismalar gündeme geliyor. Son olarak geçtigimiz hafta içerisinde `Archives&Archivists' (Miami University) üzerindeki tartisma, arsivlerin ve arsivcilerin fonksiyonlarindaki evrimi göstermesi açisindan çok farkli ve orijinal bakis açilarini ortaya çikardi.
Özellikle bilgisayar ortaminda yaratilan belgelerin yönetiminde, temel arsivcilik teorilerine ters düsen uygulamalarin ortaya çikmasi, provenans prensibinin tartismali bir hale gelmesi ve arsivcilerin fonksiyonlarinin minimize edilmesi, arsivcilik açisindan ciddi sorunlar çikariyor.
Tartismadaki görüsler iki ayri noktada odaklaniyor. Birinci görüse (post-custodialists) göre, elektronik belgeler sadece arsiv kurumu tarafindan muhafaza edilemezler. Bu belgelerin yaratilisindan, yönetiminden kullanicilar sorumludur. Bu durumda arsivcilerin fonksiyonu, egitimle sinirli olacak. Yani arsivci olmayanlara ana prensipleri ögretecekler.
Karsit görüstekiler ise, belgelerin arsivlik degerinin yaratilislarindan itibaren basladigini, arsivlerin rolünün de, belgeleri, idarî degerlerinin bitmesinden sonra degil, ilk günden itibaren korumaya almasi gerektigi oldugunu savunuyorlar. Bunlara göre post-custodialist yaklasim, arsivlerin geleneksel fonksiyonlarinin arsivcilerden arsivci olmayanlara aktarilmasi sonucunu doguracak ve arsivcilik egitimi ve profesyonellesmedeki gelismelerin degeri kalmayacak. Dolayisiyla arsivci yetistirmeye de gerek kalmayacak.
Go to ArchiMedia Main Page
In Curriculum Vitae, Go to page: Introduction | Contact | Education | Employment | Projects | Books | Articles | Papers | Interests | MWArticles | Hobbies | Miscellaneous | Photos
In Narratus Vitae, Go to page: Introduction | Archives | Records Management | Business Management | Computers | Research | Publishing | Teaching | History | Public Relations | Medicine | Hobbies | Disaster Preparedness |