Archimedia - A Bimonthly Newsletter Published by Bekir Kemal Ataman

ArchiMedia logo
Mektup No: 14-15 | Eylül-Kasim1995


Merhaba,

Archimedia'nin geçen sayisini (Temmuz 1995) çikardigimizdan bu yana hiç araliksiz ve soluksuz, tabiri caizse biraz "delicesine" bir tempoyla çalismaktayiz. Bu çalismalarin baslica konusunu ise asagida "Haberler" bölümünde duyurusunu göreceginiz bir kisim yayinlar olusturuyor. Eh, Archimedia'yi çikarmaya basladigimizdan bu yana yayin ve yayincilik dünyasiyla o kadar içiçe olmaya basladik ki "biraz" aliskanlik yapti! Üniversite'nin malum bütçe kisintilari nedeniyle (birisi yedi senedir, birisi bes senedir) basilamayan kitaplari kendimiz finanse ederek basmaya karar verdik. Bu süreç içinde hazirda bekleyen üç yayin daha bu kervana katildi. Biz onlarin bitmeyen dertleriyle bogusadururken okullar açildi. Yeni akademik yil, dersler, diger isler, vb. derken hazirliksiz yakalandik. Bu süreç içinde Archimedia'nin hazirlanma isi tabii ki hep aklimizdaydi. Ama açik söylemek gerekirse, nefes almaya vakit bulamadigimiz bir tempo içinde bu isi ertelemeyi (zorunlu nedenlerle) tercih ettik.

Bütün bu dört aylik süre içinde tabii epeyce haber birikti. Anlasilan o ki, yaz boyu bos durmayan yalnizca biz degilmisiz; arsivcilik dünyasi da bizimle beraber çilginca kosturmaya devam etmis.

Son iki aydir, bizleri her gördügü yerde Archimedia'yi alamadigini söyleyip, postada kaybolmus oldugu düsüncesiyle yeni bir nüsha isteyenler, son sayiyi geciktirdigimiz için bizi epey utandirdi. Bir taraftan kizarip bozarirken bir taraftan da Archimedia'nin bu kadar yakindan takip edilip okundugunu gördügümüz için içten içe sevinmedik dersek yalan olur. Anlasilan o ki iki seneyi askin yayin hayati boyunca Archimedia, boyutlari ve içerigi itibariyla minik de olsa, insanlarin hayatinda bir yer edinmis, hatta bazilari için aliskanlik haline gelmis. Bunu görmek bizi ne kadar sevindirdiyse, üzerimizdeki sorumlulugu da bir o kadar arttirdi. Öyle görünüyor ki, bundan sonra, iki elimiz kanda olsa Archimedia'ya öncelik vermek ve katiyyen (!) ihmal etmemek zorundayiz.

Hal böyle olunca, mevcut is yükü altinda ezilip eski enerjisini kaybetmekte olanlarin (nam-i diger BKA!), bu isi daha genç ve enerjik bir kadroya devredip aradan çekilmesi ve normal is akisini daha fazla aksatmamasi gerekiyor. Bu nedenle, bundan sonraki sayilari (insallah!) MÜ mezunlari Aykut Üstün ve Güzide Kolukisa kotaracak gibi görünüyor. Zaten bu sayinin da hatiri sayilir bir kismini onlar toparladi.

Saygilarimizla,
Bekir Kemal Ataman


Tanitim Tanitim Tanitim Tanitim Tanitim Tanitim Tanitim Tanitim Tanitim

Bilgi Bankalari

Devlet Arsivleri Genel Müdürlügü Bilgi Bankasi: Devlet Arsivleri Genel Müdürlügü Dökümantasyon Daire Baskanligi'nin görev alanina giren konulardaki belge, bilgi ve yayinlarin bibliyografik bilgilerinin yeraldigi bir bilgi bankasi olusturmustur. Bilgi Bankasinda bulunanlar sunlardir;
Monograflar veri tabaninda (16.500 kayit)
Tebligler veri tabaninda (20.000 kayit)
Makaleler veri tabaninda (49.000 kayit)
Haberler veri tabaninda (35.000 kayit)
Konu basliklari veri tabaninda (13.200 kayit)
Emegi geçenler veri tabaninda (29.700 kayit)
Bilgi Bankasi'nda ayrica 300'ü düzenli olarak saglanan 850 süreli yayinin bilgileri bulunmaktadir.

Kaynak: "Haberler". Türk Kütüphaneciligi. C. 9, S.3 IFLA `95 Özel Sayisi (Eylül 1995): s. 356.

Türkiye Ulusal Cografi Veri Tabani: Harita Genel Komutanligi'nin kurulus çalismalari 1895 yilinda baslamistir. Harbiye Nezareti Besinci Subesi'ne bagli bir harita komisyonu kurulmus ve ilk olarak Eskisehir yöresinin bugünkü bilimsel esaslara dayali olarak haritasi yapilmistir. Bu asamadan itibaren çalismalar hizlanarak devam etmistir.

Komutanligin bu günlerdeki en yogun çalismasi, bilgisayar çaginin yeni olanaklarini, sayisal teknolojileri Türk haritaciligina tasimaya yöneliktir. Cografi bilgiler süratle sayisallastirilmaktadir. Hem grafik hem grafik olmayan bilgilerin yer aldigi proje 1:250.000 ve 1:25.000 ölçeklerde sürdürülmektedir.

Artik Türkiye'de de sayisal haritalarin paftalarin yerini almasi yolunda ilerlenmektedir. Bilgisayar ortaminda görüntülenen haritadaki bir yolun serit sayisi, trafik kapasitesi, yüzey kaplama cinsi, bir kentin nüfusu ve özellikleri aninda sorgulanabilmektedir.

Kaynak: Kahramankaptan, Sefik "Ceylan Derisinden Ekrana..." Tempo. S. 33 (10-16 Agustos 1995): 110 s.

Microsoft Müzesi: Microsoft'un patronu Bill Gates bir sirket müzesi kurmaya karar vermistir. Gates ayrica milyonlarca tarihi fotografa sahip olan Bettmann Archive adli sirketi de satin almistir. Halen Bellvue Wash adli sirketi kanaliyla çogunlugu sanatla ilgili olan milyonlarca fotografin yayin hakkini da elinde bulundurmaktadir. (Yeni Yüzyil Gazetesi, 12/10/1995)

Tarihi Arsivler

Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Baskanligi Arsivi, ayni türden belgeleri ihtiva eden nadir arsivlerden biridir. Bu belgeler, askeri tarihimizle özellikle harp tarihi ile ilgili olmalari bakimdan, ATASE Arsivi'ne tam ve tipik bir ihtisas arsivi niteligi kazandirmaktadir. Arsiv, Osmanli Imparatorlugu'nun girdigi son savasta -Birinci Dünya Harbi- kurulmus olmakla birlikte, Kirim Savasi olarak bilinen 1853-1856 Osmanli-Rus Savasi'na kadar giden, tarihimizin yalniz savaslarini degil, ayni zamanda içerideki önemli ayaklanmalarini da ilgilendiren, sosyal, kültürel ve siyasi nitelikli on alti degisik kolleksiyon altinda, toplam mevcudu sekiz milyona ulasan belgeden olusmaktadir. ATASE Arsivi, harp tarihimizin Kirim Savasi ile Körfez Savasi dahil, 1853-1991 tarihlerini kapsayan askeri harekatlariyla ilgili çok önemli belgeleri kesintisiz ihtiva etmesi bakimindan, bünyesinde imparatorluk ve cumhuriyet devirlerini bir arada bulunduran nadir arsivlerimizden biri olma özelligini tasimaktadir.

Arsivde bulunan belge, harita, plan ve paftalarin yaklasik dörtte üçü Osmanli Türkçesi'nde geri kalani ise diger dillerdedir. Bu belgelerin Osmanli Türkçesi ile yazili olanlari 1960-1968 yillari arasinda "Dosya Usullü Envanter Sistemi"ne göre tasnif edilmis ve ait olduklari dönemin teskilatina göre -yani birlikler esas alinarak- defter kataloglari hazirlanmistir. Daha sonra 1983'te konu, kronoloji, yer ve birlik esaslarina göre belgelerin özetini ihtiva eden kart kataloglarinin yapilmasina baslanmistir. Belgelerin bilinmesini ve özellikle koruma altina alinmasini saglamak bakimindan bu ilk tasnif çalismalarinin çok yararli oldugu ifade edilmektedir. Ancak, yeni ihtiyaçlar karsisinda kendini yenileyememesi nedeniyle bu sistemlerden vazgeçilmis ve son yillarda dünyada büyük gelisme gösteren ve Türkiye'de de kendini hissettiren yeniliklere uyum saglamak üzere Genelkurmay ATASE Baskanligi tasnif çalismalarini yeniden gözden geçirme geregi duymustur.

Arastiricilara daha iyi hizmet verebilmek amaciyla yapilan uzun incelemeler sonunda, günümüzün en gelismis sistemi olarak degerlendirdikleri ve Basbakanlik Osmanli Arsivi tarafindan da bazi kolleksiyonlarin tasnifinde basariyla uygulanmaya baslanmis bulunan "Bilgisayara Dayali Analitik Tasnif Sistemi"ni benimsemislerdir.

Bu sistemde, tasnif çalismalari özel bir form üzerinde yapilmaktadir. Bu form üzerinde üç ana bölüm bulunmaktadir. Birinci bölüm belgenin numarasi, nevi ve tarihi gibi verileri, ikinci bölüm belgenin özetinin yapildigi konu ile ilgili verileri, üçüncü bölüm ise indeks kisminda kullanilmak üzere belgede geçen sahis, yer, müessese ve diger önemli verilerin girisinin yapilmasina olanak saglayacak bir formatta sekillendirilmistir.

Bilgisayara Dayali Analitik Tasnif Sistemi'nin ilk örnegi olarak çikarilan "Osmanli-Sirp-Karadag Harbi Koleksiyonu Katologu (OSK)"ndan sonra, "Osmanli-Rus Harbi (1877-1878) Kolleksiyonu Katalogu (ORH)" çikarilmistir. Bu savasa ait belgelerin hemen hemen tamami ATASE Arsivi'nde bulunmaktadir. Dolayisiyla, adi geçen kolleksiyona ait belgelerin tasnifinin tamamlanmasi ve kataloglarinin çikarilmaya baslanmasi, bu sahada çalisan bilim adamlarinin uzun zamandan beri hissettikleri tahmin edilen boslugu dolduracaktir. Ayrintili bilgi için bkz.

  1. Osmanli Sirp-Karadag Harbi Kolleksiyonu Katalogu (OSK). Ankara: Genelkurmay Baskanligi, 1993. V+326 s.
  2. Osmanli-Rus Harbi (1877-1878) Kolleksiyonu Katalogu (ORH-I-VI). C. 1-6. Ankara: Genelkurmay Baskanligi, 1994-.

Derleyen: Güzide Kolukisa.


Tezler Tezler Tezler Tezler Tezler Tezler Tezler Tezler Tezler Tezler Tezler

Ankara Üniversitesi DTCF Kütüphanecilik Bölümü Arsiv Anabilim Dali 1994-95 Yili Lisans Tezleri:

Istanbul Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi:

Marmara Üniversitesi F.E.F. Arsivcilik Bölümü 1994-95 Yili Lisans Tezleri:


Yayinlar Yayinlar Yayinlar Yayinlar Yayinlar Yayinlar Yayinlar Yayinlar


Haberler Haberler Haberler Haberler Haberler Haberler Haberler Haberler

61. IFLA Konsey ve Genel Konferansi (20-26, Agustos 1995) arasinda gerçeklestirildi. International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA), 1927 yilinda kurulmus olup devlete ait olmayan, bagimsiz uluslararasi bir birliktir. Amaçlari kütüphane sahalari ve bilgi bilimleri aktivitelerinin tümünde global bir anlayis, isbirligi, müzakere, arastirma ve gelismeyi ilerletme ile kütüphaneciligin uluslararasi ilgi konularini açiklayabilmek için bir organizasyon olusturmaktir. IFLA, Hauge'de (Hollanda) çalisanlarla birlikte, 137 ülkede 1324 üyeye (bilgi kurumlari ve servisleri) sahiptir.

Türkiye ile IFLA arasindaki ilk iliskiler 1950 yilinda Milli Kütüphane ile baslamaktadir. Türk Kütüphaneleri, 1952-1956 ve 1970 yillari boyunca IFLA ile fikir alisverisini sürdürmüslerdir. Iliskiler daha sonraki yillar süresince çesitli kütüphanelerin katilimi ile gelismistir. Türkiye'nin IFLA üyeliginden 10 yil sonra (1989) IFLA Executive Board'in karariyla 1995 IFLA Genel Konferansi'nin Istanbul'da yapilmasi kararlastirilmistir.

"Libraries of the Future/Gelecegin Kütüphaneleri," son yüzyilda elde edilen büyük gelismelerle yasanan degisimin önemini vurgulamak amaciyla 61. IFLA Istanbul Konferansi'nin konusu olarak seçilmistir. Bu baslik, konferans süresince meydana gelen tüm etkinliklerin hemen hemen bir çerçevesini olustumustur.

IFLA `95 Istanbul, asagidaki satirlarda -bir arsivcinin bakis açisindan- degerlendirilen etkinlikler bütününü içeriyordu. Konferans kapsaminda yer alan etkinlikler Swissotel, Parksa Hilton ve AKM'de gerçeklestirilmistir.

IFLA 1995'in içerik açisindan oldukça zengin olan programi dahilinde özellikle enformasyon teknolojisi, yönetim, yönetim ve teknoloji, cografya ve harita kütüphaneleri, kütüphane binalari gibi konularda arsivcilik açisindan faydali olabilecek bildiriler sunulmustur. Renkli bir atmosfer içinde geçen konferansta, çesitli ülkelerin arsiv kurumlarinda veya arsivcilik çalismalarinin yapildigi üniversitelerde görevli olan kisiler katilimcilar arasinda olaya muhtelif boyutlarda istirak etmislerdir.

Sergi alanindaki standlarda, görülmeye deger birçok ürün ve hizmet tanitilmistir. Arsivcilik alanina yönelik olarak her hangi bir hizmet veya ürüne sahip firma ve kurumlar arasinda Neschen, Mikrobeta Ltd. Sti. ve KORÇELIK bulunmakta idi. Arsivcilik ile ilgili bir kisim yayinlarin künyelerine, katilimci kütüphanelerde yapilabilecek CD-ROM taramalari vasitasiyla veya basili kataloglar araciligi ile ulasabilmek; hatta bazi yayinlarin kendilerini Türk Kütüphaneciler Dernegi, Marmara Üniversitesi Arsivcilik Bölümü ve katilimci yayinevlerin standlarinda bizzat görebilmek mümkündü. Konferansta sunulan bildiriler ve katilimcilar hakkinda ayrintili bilgi için IFLA 1995 Final Programi'na bakilabilir.

Güzide Kolukisa

Sempozyum

Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Arastirmalari Vakfi'nin girisimi ve Istanbul ve Marmara Üniversiteleri Arsivcilik Bölümlerinin katkilariyla, Istanbul'da 13-14 Kasim tarihlerinde "Arsivcilik Sorunlari" basligini tasiyan, ulusal düzeyde bir sempozyum düzenleniyor. Türkiye'de arsivcilik alanindaki ilk sempozyum olan bu etkinlik, daha sonra uluslararasi düzeyde düzenlenecek ikinci bir sempozyuma hazirlik amacini da tasiyor.

Sempozyum'da ana hatlariyla, arsivcilik felsefesi, arsivlerde idari yapilanma, arsiv mevzuati, evrak yönetimi, standartlasma, is dünyasi arsivleri, özel arsivler, görsel-isitsel arsivler, elektronik arsivler ve kullanicilar açisindan arsivler konulari ele alinacak. Ayrintili bilgi için Tel.: 0212-513 52 35, Fax: 0212- 513 21 77'den Muazzez Pervan'la görüsülebilir.

Sergi

Yapi Kredi Kültür Merkezi (Istiklal Cad. Beyoglu/Istanbul), 26 Ekim - 14 Aralik 1995 tarihleri arasinda "Sinemanin 100. yili" sergisi düzenliyor. Iki ayri bölümde düzenlenen serginin Yapi Kredi Vedat Nedim Tör Müzesi'ndeki "Sinema Pullari" baslikli bölümünde Serif Antepli Kolleksiyonu'na ait pullar sergileniyor. Bu kolleksiyonda, kurulusundan bu yana sinemaya emegi geçmis sanatçilara, yönetmenlere ve ülke sinemalarina adanmis hatira pullari yer aliyor.

Serginin Yapi Kredi Sermet Çifter Kütüphanesi'ndeki "Sinema Arsivi" baslikli bölümünde ise, Yapi Kredi Kolleksiyonu ve Özel Kolleksiyonlara ait sinema afisleri, brosürler, ilanlar, fotograsar, kitaplar, yazismalar, gazete ve dergi kupürleri sinemaseverlere sunuluyor.

Devlet Arsivleri Genel Müdürlügü

Cumhuriyet Arsivi Daire Baskanligi bünyesinde mevcut evraklar arastirmaya açildi. 50 yil kurali geregi kapali bulunanlar disindaki tüm evrak arastirmacilarin hizmetine sunuldu. Böylece Cumhuriyet'imizin 1944'e kadarki dönemine ait olaylar gün isigina çikabilecek.

Arsiv hizmetlerinin yayginlastirilmasi amaciyla, tüm arastirma araçlarinin birer örnegi de Istanbul'daki Osmanli Arsivleri Daire Baskanligi'nda bulunacak. Bilindigi üzere, Osmanli Arsivleri'nin tüm arastirma araçlarinin birer örnegi de evvelce Ankara'da Cumhuriyet Arsivi Daire Baskanligi'nda hizmete sunulmustu.

Üniversiteler

Devlet Arsivleri Genel Müdürü Ismet Binark, izlenmesi gereken egitim politikasi konusunda görüs ayriligina düstügü için AÜDTCF Arsiv Ana Bilim Dali'nda verdigi arsivcilik derslerini birakti.

AÜDTCF Arsiv Ana Bilim Dali'na ögrenci kabulü durduruldu.

Marmara, Ankara ve Hacettepe Üniversiteleri Arsivcilik Bölüm ve Ana Bilim Dallarinda, ögrencilerin kullanimi için bilgisayar laboratuvarlari kuruldu ya da mevcut laboratuvarlardaki bilgisayar sayisi arttirildi.

Marmara Üniversitesi'nde bir Arsivcilik Arastirma ve Uygulama Merkezi (AREM) kuruluyor. Merkezin ilk faaliyeti uzun zamandir bekleyen/beklenen bir kisim eserleri yayinlamak olacak. Bu eserler sunlar:

  • - Arsivcilik Konferanslari I. Yay. Haz. Hamza Kandur.
  • - Arsivcilik Terimleri Sözlügü. Haz. Bekir Kemal Ataman.
  • - Dosyalama Islemleri. Çev. Bekir Kemal Ataman.
  • - Türkiye Üzerine Ingilizce Kitaplar Bibliyografyasi, 1700-1990 (Ingilizce). Haz. A. Oguz Icimsoy ve Hamza Kandur.
  • - Türkiye Üzerine Tezler. Haz. A. Oguz Icimsoy.

    Bu yayinlarin "Arsivcilik Sorunlari" Sempozyumu'nda satisa çikmasi umuluyor.
    Merkezin ikinci ana faaliyeti ise bir arsivcilik ihtisas kütüphanesi kurmak olacak.

    Siber Arsiv Dünyasi

    Young BBS'teki arsivcilik alanina aktarilan uluslararasi tartisma listelerinin sayisi dörde çikti. Bunlar:

    1. Archives and Archivists: Miami University (Arsiv ve Arsivcilik Genel).
    2. Finding Aids: University of California at Berkeley (Arastirma Araçlari).
    3. Management and Preservation of Electronic Texts: Albany University (Elektronik Metin Yönetimi ve Korunmasi).
    4. Imaging Projects: Arizona University (Elektronik Görüntü Isleme).

    Young BBS'in Data hatlari: 0212-227 36 16, 260 57 77.


    Go to ArchiMedia Main Page

    In Curriculum Vitae, Go to page: Introduction | Contact | Education | Employment | Projects | Books | Articles | Papers | Interests | MWArticles | Hobbies | Miscellaneous | Photos

    In Narratus Vitae, Go to page: Introduction | Archives | Records Management | Business Management | Computers | Research | Publishing | Teaching | History | Public Relations | Medicine | Hobbies | Disaster Preparedness |