Bekir Kemal Ataman's Macworld Türkiye Articles Page

Elektronik iletisim okulu kösesi --8-- Agustos 1997

INTERNET, HEMEN SIMDI!

Bu sayfalari sürekli takip eden okuyucularin ve muhabbete ortasindan katilanlarin artik bir adim daha atarak Internet'i BBS'ler araciligiyla degil, dogrudan kullanmak için sabirsizlandigini tahmin etmek zor degil. En azindan Bahattin Apak "Hadi artik!" diye ensemde boza pisirirken! :-) Bu nedenle, benim de Türkiye'deki Macintosh kullanicilarini, yeryüzündeki Internet kullanicilari arasinda %50'ye, server'lar arasinda ise %18'e varan diger Macdaslarindan daha fazla ayri tutmaya gönlüm razi olmadi. Bu sayidan itibaren Internet'e dogrudan baglanmanin yollari üzerinde duracagim.

Yine klasik bir açilisla nelere ihtiyaciniz oldugunu belirtmeke baslayacagim. Bilgisayariniz, modeminiz ve telefon hattiniz disinda ihtiyaç duyacaginiz seylerin basinda bir Internet Servis Saglayici (ISS) ile yapacaginiz anlasma gerekiyor. Sizi Internet'e ulastiracak bir araci olmadan Bilgi Otoyolu'na çikmaniz mümkün degil. Servis saglayicinizla yapacaginiz anlasma sonucunda size bir kullanici adi, bir sifre ve bir kisim bilgiler verilecektir. Macintosh destegi veren bir ISS seçerseniz, basiniz sikistiginda size yardimci olacak birilerine telefona ulasma imkaniniz olur. Bu tür ISS'lerle ilgili reklamlar Macworld Türkiye sayfalarinda zaman zaman yayinlaniyor. Bunlarin bazilari size hazir bir yazilim paketi sunarak hemen bütün ayarlari önceden yapmis oluyor. Bu paketi yüklediginiz andan itibaren Internet yolculuguna hemen baslayabiliyorsunuz (sanirim!) Ben bu yolda hep adim adim ilerledigim ve destek verebilecek kimse olmadigi için hemen herseyi kendim ögrenmek zorunda kaldim. O dönemde, evime en yakin Bilkom Bayiinden istedigim yardimin karsiliginda benden 50$ istenmesini ise hala unutmus degilim. Bu yüzden, sizlere de kendi geçtigim yollari anlatacagim. Böylece, kimsenin aç gözlülügüne maruz kamamanizi ve Mac destegi vermeyen ISS'lerle de yolunuzu bulabileceginizi umuyorum. Bu sayede ISS (ve bayi!) seçerken daha fazla seçeneginiz olur. Seçme sansinin olmasi iyi bir sey; siz yine de bütün ISS'leri Mac destegi vermek için zorlamaktan geri durmayin! :-)

Gereken Bilgiler

Servis saglayicinizla anlasma yaparken asagidaki bilgileri temin etmeye çalisin. Kullandiginiz programa bagli olarak bunlarin hepsine ihtiyaciniz olmayabilir ya da bir kisminda ayni bilgiler kullaniyor olabilir ama siz yine de isinizi saglama almaya bakip hepsini isteyin:

Login veya account (hesap) adi: ISS'nin sizi taniyacagi isim.
Login veya account sifresi: ISS'nin giris izni için isteyecegi sifre.
E-posta için account adi: E-posta için kullanacaginiz isim.
E-posta sifresi: E-postaniza ulasmak için gereken sifre.
Domain adi: ISS'nin adresi.
Gateway'in IP adresi: ISS'nin server'inin ag geçit adresi.
Name Server (Ad dagitici) adresi: Bazen domain adindan farkli olabiliyor.
Proxy adresi: Bazi ISS'lerde sik kullanilan adreslere süratli ulasmak için kullanilabilen bir adres.
Adresleme tipi: A, B veya C kulaniliyor. Yanlis hatirlamiyorsam dial-up (modemle) baglantilarda genellikle A tipi adresleme kullaniliyor.
Mask adresi: Kullanilan adresleme tipine bagli olarak otomatik degisiyor.
(Varsa) Connection script.
Baglanti için kullanilacak (modemle arayacaginiz) telefon numarasi.
Destek hattinin telefon numarasi.
Satis vb. bölümünün telefon numarasi.

Baglanti Programlari

Internet'e baglanirken, öncelikle sizin bilgisayarinizin servis saglayicidaki bilgisayarla ayni dilden konusmasini saglayacak bir kisim baglanti programlarina ihtiyaciniz olacak. Bu tür dillere baglanti protokolleri deniyor ve Internet'e baglanabilmek için iki türlüsüne ihtiyaç var. Birisi TCP/IP denen ve Internet üzerinde dolasan paketlerin standardini belirleyen protokol, digeri de servis saglayicininki ile sizin bilgisayariniz arasindaki iletisimi saglayan protokol. Bu ikincisinin bir kaç türü var, ama en yaygin olani PPP (Point to Point Protocol) diye adlandiriliyor ve ben de size bundan bahsedecegim.

PPP baglanti için size önerebilecegim iki seçenek var: MacPPP 2.2.0a veya daha yenisi ya da FreePPP 2.5 veya daha yenisi. Bunlardan ilkini 68K Mac kullananlara, ikincisini ise PowerMac kullananlara öneririm. FreePPP'nin kurulmasi daha kolay ama benim 68K makinelerimde kilitlenmelere yol açtigi için uzak duruyorum. Bunun sebebi bir kisim Denetim Masasi veya Genisletmelerle çakismalar da olabilir ama ben sebeplerini arastirmak yerine isin kolay yolunu seçip düzgün çalisan bir programi tercih ettim.

MacPPP, ConfigPPP adinda bir Denetim Masasi ile PPP adinda bir Genisletmeden olusuyor. FreePPP ise yine PPP adli bir Genisletme ile FreePPP Setup adli bir yan dosyadan olusuyor ve ikisini de bir yükleyici (installer) program vasitasiyla kendisi yüklüyor. MacPPP'de ise sizin Sistem klasörüne yüklemeniz gerekiyor. MacPPP, Sistem 6.0.7 ile de kullanilabiliyor. FreePPP'de ise böyle bir imkan yok. Önce MacPPP'den baslayalim.

68K Makinelerde Ayarlar

Denetim Masalari'na gidip ConfigPPP'ye çift tiklayin. Karsiniza Sekil 1'deki pencere gelecektir, tabii Pop açilir Menüsü bos olarak.

Sekil 1.

Burada modeminizin bagli oldugu kapiyi seçin, bunun altindaki ayarlar için resimdeki seçenekleri kullanin. New dügmesine basip ISS'nizin adini yazin, sonra Config dügmesine basin. Karsiniza Sekil 2'deki pencere gelecektir.

Sekil 2.

Burada ISS'nizin telefon numarasini ve modeminizin init string'ini yazin. Init string'i bilmiyorsaniz ATZ yazin. Açilir menü seçeneklerini sekildeki gibi belirleyin. 33.600 bps'lik bir modem kullaniyorsaniz ve bilgisayariniz PowerMac (veya esdegeri bir Performa) ise Port Speed'i bir üst degere çikarabilirsiniz. ISS'niz size bir Connect Script verdiyse, ayni adli dügmeye basip bu bilgileri girin. Sonra Authentication dügmesine basin. Karsiniza Sekil 3'teki resim gelecektir.

Sekil 3.

Burada Auth. ID hanesine Login adinizi, Password hanesine ise sifrenizi yazin. Kullandiginiz bilgisayari sizden baska kullananlar varsa, buradaki bilgileri bos birakip baglanti sirasinda elle girme sansiniz da var. Böylece, sifrenizi baskalarinin ögrenmesini engelleyebilirsiniz. Önce OK sonra Done dügmelerine tiklayarak Sekil 1'e dönün ve pencereyi kapatin.

68K bir makine kullaniyorsaniz, TCP/IP protokolü için MacTCP adinda bir Denetim Masasina ihtiyaciniz olacaktir. PowerMac'lerde ise Sistem 7.5.x'le beraber TCP/IP adinda bir Denetim Masasi gelir. MacTCP ticari bir programdir, ama Internet Starter Kit for Macintosh gibi CD'lerde bulabilirsiniz ya da Bilkom'dan satin alabilirsiniz. Simdi MacTCP ayarlarina bakalim.

Denetim Masalari'ndan MacTCP'ye çift tiklayin. Karsiniza Sekil 4'teki pencere gelecektir.

Sekil 4.

Burada PPP ikonunu (isyerinizdeki network üzerinden baglaniyorsaniz, network baglanti sekliyle ilgili ikonu) tiklayin, sonra More dügmesine basin. Karsiniza Sekil 5'teki pencere gelir.

Sekil 5.

Burada ISS'niz tarafindan size verilen Domain adini ve IP adresini (Name Server adresini) ilgili hanelere yazin. Birden fazla ISS'niz varsa her biri için bu islemi tekrarlamaniz gerekecektir. Baglantiyi hangisiyle kuracaksaniz onun karsisindaki Default dügmesine tiklayin. Gateway adresi farkliysa, bunu da ekranin sol tarafindaki ilgili hanede belirtmeniz gerekecektir. Ancak, bu kutu normal olarak bilgi girisine izin vermez. Sol üst tarafta yer alan dügmelerden Manually yazanina basarsaniz buradaki bilgiyi degistirme imkaniniz olur. <siniz bitince (ISS'niz aksine bir bilgi vermedigi sürece) yeniden Server dügmesine basmayi unutmayin. ISS'nizden aldiginiz bilgi dogrultusunda sag üst taraftaki açilir menüde adresleme tipini de belirttikten sonra isiniz bitiyor.

PowerMac'lerde Ayarlar

PowerMac kullananlarin öncelikle Sistem 7.5.3 veya daha yukarisina ve Open Transport'un en son sürümüne terfi ettirmelerini öneririm. Ben Sistem 7.5.2'yle Internet'e baglanmaya çalisirken bir kisim programlari çalistirmakta (mesela Netscape 2.0 ve daha yukarisi) sorunlarla karsilastim. PowerMac'ler için FreePPP kurulumunun daha basit oldugundan bahsetmistim. Bu programi kendi yükleyicisi vasitasiyla yüklediyseniz ekranin sag üstünde (Türk bayraginin solunda) FreePPP ikonu çikar. (Göremiyorsaniz Denetim Masalari'nda ~FreePPP Menu'yu açip Active dügmesini seçili hale getirin.) Burada Open FreePPP Setup'i seçerek Sekil 6'daki pencereye gidin.

Sekil 6.

Önce Modem Setup dügmesine basarak Sekil 7'deki pencereye gidin ve modeminizin bagli odugu kapiyi seçin.

Sekil 7.

Diger ayarlari Sekilde gösterilen sekilde yapabilirsiniz. Modeminiz için özel bir init string kullanmak isterseniz, en alttaki Use dügmesine basarak bu bilgiyi yazabilirsiniz. OK dügmesine basip Sekil 6'daki pencereye geri dönün. Buradaki ayarlari Sekildeki gibi tanimlayip Accounts dügmesine basin.

Karsiniza gelen pencerede New dügmesine basarak Sekil 8'deki pencereye gidin.

Sekil 8.

ISS adini ve telefon numarasini yazdiktan sonra, Connection Script kullanmaniz gerekiyorsa Connect açilir menüsünde ilgili seçenegi seçip Edit Connect Script dügmesine basin ve gerekli bilgileri yazin. Login adini ve sifrenizi baglanti sirasinda elle girmek istiyorsaniz Connect menüsünde Using Terminal Window seçenegini seçin. (Bu durumda baglanti sirasinda karsiniza gelen pencerede Login adi ve sifrenizi girdikten sonra StartPPP dügmesine basmaniz gerekecektir.) Bilgisayarinizi sizden baska kullanan yoksa User Name hanesine Login adinizi Password hanesine sifrenizi yazin ve Connect menüsündü Directly seçenegini seçin. Sonra pencerenin üst tarafindaki Connection dügmesine basip Sekil 9'daki pencereye gidin.

Sekil 9.

Modeminiz 33.600 bps ise Port Speed'de daha yüksek bir deger kullanabilirsiniz. Aksi takdirde sekildeki degerleri kullanin. Birden fazla ISS kullanacaksaniz, bu paragrafta anlatilanlari her ISS için tekrarlamaniz gerekecektir. OK dügmelerini tiklayarak Sekil 6'daki pencereye dönün.

Burada Open TCP/IP dügmesine basarak veya Denetim Masalari'ndan TCP/IP'yi çit tiklayarak Sekil 10'daki pencereye ulasabilirsiniz.

Sekil 10.

Modemle baglanacaksaniz Baglanti Yolu'nda FreePPP'yi dogrudan network üzerinden baglanacaksaniz ilgili network seçenegini seçin. ISS'niz tarafindan aksi söylenmedikçe Yapilandir menüsünde FreePPP Dagiticisini Kullanarak seçenegini seçip Ad Dagitici Adresine Gateway IP'sini yazin. Birden fazla ISS kullaniyorsaniz digerlerinin Gateway IP'lerini de burada belirtin. Artik baglanmaya hazirsiniz.

Baglanti

MacPPP kullaniyorsaniz Denetim Masalari'nda ConfigPPP'yi seçip Sekil 1'deki Open dügmesini, FreePPP kulaniyorsaniz Sekil 6'daki Connect dügmesini tikladiginizda veya ekranin sag üstündeki FreePPP ikonundan Connect'i seçtiginizde ISS'nize baglanabilirsiniz. Ancak bu baglantidan öteye geçip Internet'i fiilen kullanabilmek için yapmak istediginiz ise uygun bir program kullanmaniz gerekecektir. Bunlara birazdan deginecegim. Ama önce Sistem 6.0.7 kullanicilarina bir not: <lgili programi çalistirabilmek için Sekil 1'deki pencerede Soft Close dügmesine basmaniz gerekiyor. Hard Close dügmesine basarsaniz baglantiyi kesersiniz.

E-posta programlari

E-posta için kullanabileceginiz bir çok program mevcut. Bunlarin bazilari yalniz e-posta isleri yaparken bazilari bir kaç isi bir arada yapabilen entegre programlar. Benim tavsiyem, her is için bu ise özel programlar kullanip daha çok yetenek elde etmek. Çünkü entegre programlarin yetenekleri her alanda ayni degil. Apple'in CyberDog'u, Netscape'in Navigator'i veya Microsoft'un Internet Explorer'i bu tür entegre programlarin örnekleri arasinda yer aliyor. Yalniz e-posta programlarina örnek olarak ise Claris E-mailer veya Eudora verilebilir. Claris E-mailer'in 1.1, Eudora'nin Light versiyonu shareware (paylasim yazilimi). Claris E-mailer'in sonraki sürümleri ile Eudora Pro ise ticari. Ben e-posta için Eudora Light'i tercih ediyorum ama Claris E-mailer'i tercih edenlerin sayisi da hatiri sayilir miktarlara ulasiyor. Gelecek sayida bunlarin ayrintilarina deginecegim.